Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΝΗΣΤΕΙΑ

Η άσκηση (νηστεία), ως τρόπος ζωής, αποτελεί αρχαίο δώρο του Θεού στον άνθρωπο, αφού έχει την ίδια ηλικία με το ανθρώπινο γένος. Νομοθετήθηκε στον Παράδεισο. Η ζωή στον Παράδεισο χαρακτηριζόταν από το προσδεές (αναγκαίο) και το ολιγαρκές.

Η νηστεία χαρακτηρίζεται ως σύμμετρος και μετά λόγου των τροφών μετάληψις, έχοντας ως όρο εγκρατείας και κανόνα παραδεδομένο από τους Πατέρες το έτι της ορέξεως εγκειμένης, της τροφής απέχεσθαι τον εσθίοντα  (Μ. Αθανάσιος). Είναι αμαρτία το μη ευχαρίστως και κοσμίως και εγκρατώς εσθίειν (Μ. Αντώνιος).

Οι Πατέρες καθιερώνουν διάφορους τρόπους νηστείας και άσκησης επειδή δεν έχουν όλοι την ίδια δύναμη εξαιτίας της ηλικίας, της αρρώστιας ή της συνήθειας καλομαθημένου σώματος. Μας παραδίδουν όμως έναν κοινό σκοπό για όλους: την αποφυγή της αφθονίας και τον χορτασμό του στομάχου (Μ. Αθανάσιος , Ιω. Χρυσόστομος).

Η νηστεία δεν είναι αυτοσκοπός. Πάν κτίσμα καλόν και ουδέν απόβλητον μετά ευχαριστίας λαμβανόμενον (Α’ Τιμ 4,3). Όχι στους αυθαίρετους και απόλυτους αποκλεισμούς (π.χ. χορτοφαγία). 

Τα υπέρμετρα πάντα των δαιμόνων εισί (αββάς Ποιμένας). Οι Πατέρες προτρέπουν στην αποφυγή της ποικολοφαγίας και της λαθροφαγίας.

Η νηστεία τον νουν λαμπρότερον ποιεί και καρδίαν καθαράν, και σώμα ηγιασμένον και τω θρόνω του Θεού παρίστησιν τον άνθρωπον (Μ. Αθανάσιος). Η νηστεία φάρμακον εστί παθών καθαρτήριον  (Πατρ. Φώτιος).

Η των βρωμάτων αποχή μετά λόγου παραλαμβάνεται (Μ. Βασίλειος). Προς την εν ψυχή αρετήν αφορώντες δει τα περί το σώμα πάντα μετιέναι  (Μ. Βασίλειος).

Το μέτρο της λελογισμένης νηστείας, λέγει ο Πατήρ της Καισάρειας, μας το δίδαξε ο ίδιος ο Κύριος, ο Οποίος μόνο μία φορά νήστεψε για πολύ χρονικό διάστημα. Τον υπόλοιπο καιρό κυβερνούσε το σώμα του με την προσήκουσα τάξη, διατηρώντας το ενεργό, στα πλαίσια πάντα των κόπων και των σωματικών πόνων. Έτσι ανέδειξε την ψυχή ενάρετη με τη συνεργασία του σώματος, κάνοντάς την καθημερινή πράξη σφραγίδα και πιστοποίηση της τελειότητας της πνευματικής του διαγωγής.